ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Χριστούγεννα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και η Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου είναι οι πιο σημαντικές θρησκευτικές γιορτές στην Ελλάδα. Πολλοί θα συμφωνήσουν ότι για τους Έλληνες, τα Χριστούγεννα είναι λιγότερο σημαντικα από το Πάσχα σε σχέση με τις θρησκευτικές γιορτές. Ωστόσο, σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να αναλύσει τα Χριστούγεννα ως θρησκευτική γιορτή, αλλά να δούμε τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά ως Ελληνικά εθιμα και τις παραδόσεις τους.

Τα Χριστούγεννα δεν έχουν μεγάλη διαφορά από τις εορταστικές εκδηλώσεις στο υπόλοιπο του χριστιανικού κόσμου. Το σημαντικότερο γεγονός ειναι οτι τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα οπως και στο εξωτερικό είναι η καλύτερη γιορτή για τα παιδιά. Αυτό σημαίνει 2 εβδομάδες διακοπές από το σχολείο, Χριστουγεννιάτικα δώρα, γλυκά, χριστουγεννιάτικο δέντρο και φυσικά τα κάλαντα που στην χώρα μας λέγονται 3 φορες, τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα. Φυσικά κάτι που λείπει στη νότια Ελλάδα είναι τα λευκά Χριστούγεννα, αλλά οι βόρειες περιοχές δεν έχουν κανένα πρόβλημα με αυτό, γιατι πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας ειναι χιονισμένες αυτη την εποχή σχεδό κάθε χρόνο. Για τις Μαμάδες και πολλές Γιαγιάδες, τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος με πολύ απασχοληση στην κουζίνα. Σχεδόν μία εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα, σε κάθε ελληνικό σπίτι, μπορείτε να μυρίσετε το γαρύφαλλο,την κανέλλα και άλλα μυρωδικά από τις προετοιμασίες στην κουζίνα για τα Μελομακάρονα, τους Κουραμπιέδες, τις Δίπλες και άλλα γλυκά που θα στολίζουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Οι πιατέλες με τα χριστουγεννιάτικα γλυκά, οι ξηροί καρποί, τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια είναι μέρος της διακόσμησης των Χριστουγέννων στο ελληνικό σπίτι.
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, πλαστικό ή φυσικό ανάλογα με το βαλάντιο και την προτίμηση, είναι σε πολλά σπίτια στολισμένο πολλές εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα με χρωματιστά φώτα, αστέρια, μπάλες,αγιοβασίληδες και κάθε είδους λαμπερά στολίδια των Χριστουγέννων. Τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας την δυτική μόδα, ολο και περισσότερα ελληνικά σπίτια διακοσμούν το εξωτερικό του σπιτιού τους με χριστουγεννιάτικα φώτα, ελάφια, ελκυθρα και τον Αγιο Βασίλη που τραγουδάη τα κάλαντα. Προσωπικά μου αρέση ο μικρός φωτισμένος Αι Βασίλης στα μπαλκόνια που παίζη το τζίνγκλ μπέλς!! Αυτη η μόδα αν και καπως κιτς, κανει την γκρίζα μας Αθήνα και τα μπαλκόνια της πιο ανθρώπινα και γιορταστικα. Το ιδιο συμβαίνη και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας οπου τα σπιτια και τα παράθυρα είναι διακοσμημένα με μικρα χριστουγεννιάτικα δέντρα, φωτα και στολίδια. Αλλά και τα εμπορικά καταστήματα ακολουθώντας το κατεστημένο της Δυτικης Ευρώπης αρχίζουν στις μέρες μας τον χριστουγεννιάτικο διάκοσμο απο τις αρχές του Νοέμβρη (ειδα κατάστημα στην Ερμου με Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση στα μέσα Οκτώβρη, ήμαρτον Κύριε!)

Μια και μιλάμε για καταστήματα και διακοσμήσης καλο ειναι να πούμε οτι τα Χριστούγεννα ειναι και κατι σαν βαρόμετρο τις οικονομίας στη χώρα μας. Σε λίγο ολα τα κανάλια θα αρχίσουν πάλι με το ποσο θα κοστίση στο Ελληνικό νοικοκυριό το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι,ποσο θα κοστίση η γαλοπούλα, το γουρουνόπουλο, η βασιλόπιτα, τηλεοπτικά ρεπορτάζ απο την Κεντρική Αγορά της Αθήνας, τις λαικές αγορές και τα συνήθη. Γεγονός πάντως ειναι οτι με την οικονομική κρίση που μαστιζη την παγκόσμια οικονομία απο οτι φαίνετε τα φετινά Χριστουγεννα θα ειναι πιο λιτα απο άλλες χρονιές, αν οχι για ολους ισως, αλλα για την εργατική τάξη, τον Ελληνα μισθωτό, τον συνταξιούχο και ολους οσους δεν μπορούν να κλείνουν σουίτες 5 αστέρων για τις γιορτές, στην Αραχωβα, στον Σαιντ Μόριτζ, στη Λωζάνη η στο Κιτζμπουχελ, ... σίγουρα .
Η παραμονή των Χριστουγέννων είναι η κύρια ημέρα της γιορτής. Από τα χαράματα, τα παιδιά σε όλη την Ελλάδα ετοιμάζονται για τα κάλαντα, εξοπλισμένοι με τα τρίγωνα τους οι πιτσιρικάδες πηγαίνουν απο σπιτι σε σπιτι και απο γειτονια σε γειτονια τραγουδώντας τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα "Καλην ημέρα άρχοντες σαν ειναι ορισμός σας Χριστού τη θεία Γέννηση να πω στ'Αρχοντικό σας" και είναι αλήθεια ότι ο πιο όμορφος ήχος των Χριστουγέννων είναι τα παιδια που συνοδεύουν το τραγούδι τους με τα μεταλλικά τρίγωνα. Ακομα και οι απροσωπες πολυκατοικίες ξυπνουν απο τα χαρούμενα κάλαντα και τις παιδικές φωνουλες. Ετσι κι αλλιώς τα Χριστούγεννα ειναι γιορτή των παιδιών. Την ημέρα των Χριστουγέννων το ελληνικό σπίτι θα είναι απασχολημένο με την προετοιμασία του δείπνου. Το κύριο πιάτο είναι κυρίως γαλοπούλα ψητή, γεμιστη με ρύζι και κάστανα. Τωρα τελευταια ειναι στη μόδα και η ψητη χήνα που συνηθίζεται κυρίως στη βορεια Ευρώπη. Μπορειτε να πάρετε μια γευση Χριστουγεννιάτικης κουζίνας στο αρθρο για συνταγές των Χριστουγέννων.
Χριστουγεννιάτικα έθιμα. Σε ολες τις γωνιές της Ελλάδας υπάρχουν πολλές παραδόσεις και εθιμα για τα Χριστούγεννα, απο τα πιο γνωστα ειναι το Χριστουγεννιατικο δεντρο η το στολισμένο καραβάκι,τα κάλαντα που ειναι διοφορετικά σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, η γαλοπούλα, τα μελομακάρονα,οι κουραμπιέδες, τα Χριστόψωμα, τα χρωματιστά μπαλόνια και οι ευχετήριες κάρτες πιο πρόσφατα. Παλιά στις γειτονιές της Αθήνας, πριν ακόμα στρωθουν οι συνοικιακοι δρόμοι με άσφαλτο, παιζαμε καρύδια στο δρόμο η στις αλάνες με τον ιδιο τρόπο που παίζαμε βολους και γυαλένια, σε πολλές πλατείες στήνανε κούνιες και αλλα πανηγυριώτικα θεάματα, ενω παραγωγοί απο χωριά τις Αττικης περνάγανε απο τις γειτονιές οδηγώντας με ενα μεγάλο καλάμι κοπάδια απο γαλοπούλες για πούλημα.

Η περίοδος των γιορτών συνεχίζεται με την Παραμονή του Νέου έτους και την Πρωτοχρονιά, όπου η ατμόσφαιρα στο σπίτι είναι ίδια με αυτη των Χριστουγέννων μόνο, που αυτή τη φορά, το γιορτινο τραπέζι θα εχει ψητό γουρουνόπουλο. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς πολλές οικογένειες, όπως και σε πολλές δυτικές χώρες, θα γιορτάσουν στο σπιτι με φίλους και συγγενεις και αργότερα θα παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια ενω αλλοι θα προτιμίσουν τα τυχερά παιγνίδια. Σε μεγάλες πόλεις πολλοί θα περάσουν το βράδυ με ρεβεγιόν σε εστιατόρια, ξενοδοχεία και μεγάλες πίστες με ζωντανή μουσική ενω η νεολαία σε μουσικα μπάρς και πάρτυ. Την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά θα τραγουδήσουν τα πρωτοχρονιάτικα καλαντα "Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, ψηλή μου δενδρολιβανιά". Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι για τους Έλληνες, ο Άγιος Βασίλης ή Άγιος Βασίλειος Καισαρείας, απο θρησκευτική αποψη, δεν ειναι ο ίδιος με τον δυτικό Αι Βασίλη που μένει στον Βόρειο Πόλο και εχει ονόματα οπως Σαντα Κλάους (Santa Claus) η Φάδερ Κρίστμας (Father Christmas) στα Αγγλικα, στη Γερμανια ειναι ο Αγιος Νικολαος (Weihnachtsmann) στη Γαλλία ο Παπα Νοελ και στην Ιταλία ο Μπαμπο Νατάλε. Σε ολες περιπτώσεις ομως τα στοιχεία είναι τα ίδια: ο Αι Βασίλης ντυμένος με τα κόκκινα ρούχα και τη μακριά λευκή γενειάδα που φέρνει δωρα στα παιδιά.

Την Παραμονή του Νέου έτους η ψυχαγωγία στο σπίτι επικεντρώνεται κυρίως στα τυχερα και τα επιτραπέζια παιχνίδια. Ο λόγος για αυτό είναι πιθανόν η προκατάληψη για το Γούρι, που σημαίνει ότι αν κερδίσης εκείνο το βράδυ το νέο έτος θα φέρει τύχη. Στις 12 ακριβώς τα φώτα σβήνουν για λίγα δευτερόλεπτα ενω πυροτεχνήματα φωτιζουν το χειμωνιάτικο ουρανό. Οσοι εχουν τη τύχη να μενουν κοντά στο λιμάνι του Πειραιά, η ατμόσφαιρα ειναι μαγευτική σαν ακους ακριβώς με την αλαγη του χρόνου τις σφυρίχτρες και σειρηνες απο ολα τα πλοία επιβατικά και φορτηγά, απο τον Πειραια μέχρι το Κερατσίνη και Πέραμα να ηχουν ολες μαζι σε ενα γιορταστικό πανδαιμόνιο, ενώ ο ουρανός της Αθήνας λάμπει από τα πολύχρωμα πυροτεχνήματα.
Παραδοσιακά, μολις μπει το νέο έτος καποιος απο το σπίτι συνήθως ο γηραιότερος θα σπάση ένα ρόδι για καλή τύχη και στη συνέχεια θα κοπεί το η Βασιλόπιτα,που κατα το εθιμο εχει μέσα ενα την παραδοσιακη λιρα που οποιος τη βρει θα εχει γουρι ολο το χρόνο.


Οι γιορτές λήγουν στις 6 Ιανουαρίου με τον εορτασμό των Θεοφανείων και την ευλογία των υδάτων. Παραδοσιακά, κατά τη διάρκεια αυτής της ημέρας οι καλικάντζαροι, αφού ενοχλησαν τους θνητούς για 12 ημέρες, θα επιστρέψουν παλι στο κέντρο της Γης για να συνεχίσουν το έργο τους που ειναι το πριόνισμα του δέντρου που κρατάη τη Γη. Αφου εξασφαλίσουν και το τελευταιο χαρτζιλικη απο τα κάλαντα των Φωτων οι πιτσιρικάδες θα επιστρέψουν πάλι στα θρανια μετα απο δυο εβδομάδες διακοπές, φορτωμένοι με ιστορίες για το πως πέρασαν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά και με τα δωρα που πηρανε.
Κειμενο στα Αγγλικά Christmas in Greece
πηγή  http://www.in2greece.com/english/opinions/2008/11/xristougenna.html

ΕΤΙΚΕΤΕΣ: ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ